Ο ρόλος και η σημασία της Bιταμίνης D

Η Bιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, η οποία συντίθεται στον οργανισμό κυρίως μέσω της επίδρασης της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου στο δέρμα, αλλά προσλαμβάνεται και από την κατανάλωση ορισμένων τροφών με κύριο ρόλο την σωστή ανάπτυξη των οστών.

Τα τελευταία χρόνια πολλές επιστημονικές μελέτες τονίζουν το σημαντικό ρόλο της βιταμίνης D στη συνολική υγεία του οργανισμού καθώς έχει καταγραφεί πως βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού, στον έλεγχο του σακχάρου αλλά και στην πρόληψη άλλων σοβαρών παθήσεων όπως διαφόρων μορφών καρκίνου, σκλήρυνσης κατά πλάκας, ψυχιατρικών νόσων, υπέρτασης καθώς και άλλων ασθενειών.

Η βιταμίνη D είναι εξέχουσας σημασίας για τον αναπτυσσόμενο οργανισμό ενός παιδιού, καθώς είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου, που στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθεί για την επιμετάλλωση και την αύξηση των οστών.

Οι εξωσκελετικές δράσεις της που συνεχίζουν συνεχώς να ανακαλύπτονται αφορούν:

– την ενεργοποιηση υποδοχέων στον πυρήνα του κυττάρου που ρυθμίζουν την έκφραση και λειτουργία του γενετικού υλικού,

– το ρόλο της στη μυϊκή και καρδιακή λειτουργία,

– το ρόλο της στο μεταβολισμό – προλαμβάνοντας το μεταβολικό σύνδρομο και προστατεύοντας την λειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος (υπεύθυνων για την παραγωγή ινσουλίνης)

– τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, προστατεύοντας από αυτοανοσία, αλλεργίες αλλά και τον καρκίνο.

– τη ρύθμιση της διάθεσης και την αντιμετώπιση της κατάθλιψης

Πως παράγεται η Bιταμίνη D;

Η Bιταμίνη D παράγεται, κατά κύριο λόγο, (80%) στο δέρμα με την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου. Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τη σύνθεση της, όπως το χρώμα του δέρματος, το βάρος, η διάρκεια έκθεσης στον ήλιο, η γεωγραφική θέση, η χρήση αντηλιακής κρέμας κ.ά.

Μέρος της απαιτούμενης βιταμίνης D, (20%) λαμβάνεται από την τροφή. Οι τροφές, πλούσιες σε Bιταμίνη D είναι κυρίως το φρέσκο ψάρι, ο κρόκος του αυγού και το φρέσκο γάλα.

Σε τι ποσοστό παρατηρείται έλλειψη βιταμίνης D στους Έλληνες σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη;

Φαίνεται παράδοξο αλλά στην ηλιόλουστη χώρα μας τα επίπεδα βιταμίνης D είναι συχνά πολύ χαμηλότερα από τα φυσιολογικά, και η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι συνηθέστερη από τις βορειότερες χώρες. Το 40% του Ελληνικού πληθυσμού έχει κάποιου βαθμού έλλειψη, με το 27% να έχει σοβαρή ανεπάρκεια σε Bιταμίνη D. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι το 90% των εγκύων γυναικών έχουν υποβιταμίνωση D.

Οι κυριότερες αιτίες που εξηγούν αυτό το φαινόμενο είναι:

1. Το γεωγραφικό πλάτος της Ελλάδας που δεν επιτρέπει την επαρκή σύνθεση βιταμίνης D ιδίως τους χειμερινούς μήνες
2. Ο πληθυσμός έχει περιορίσει σημαντικότατα την έκθεση στον ήλιο (ηλιοφοβία)
3. Οι κάτοικοι των βορειότερων χωρών της Ευρώπης καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες πλούσιων σε λίπος ψαριών.

Ποια είναι τα συμπτώματα έλλειψης Bιταμίνης D;

Τα συνηθέστερα συμπτώματα που περιγράφονται είναι κόπωση, γενικευμένη μυϊκή αδυναμία, κράμπες, πόνος στις αρθρώσεις, αδυναμία συγκέντρωσης, κεφαλαλγίες, επιβράδυνση στο ρυθμό ανάπτυξης των παιδιών , ευαισθησία στις εποχιακές ιώσεις.

Ποιά προβλήματα υγείας μπορεί να προκαλέσει η έλλειψη βιταμίνης D;

Οι σοβαρότερες επιπλοκές της έλλειψης βιταμίνης D είναι:

 –  Χαμηλά επίπεδα ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα

–  Η εγκατάσταση ραχίτιδας στα παιδιά μια πάθηση που οδηγεί σε παραμόρφωση των οστών και καθυστέρηση της ανάπτυξης

– Η ανάπτυξη οστεομαλακίας (διαταραχή που οδηγεί σε λέπτυνση των οστών) και οστεοπόρωσης στους ενήλικες

– Αυξημένη συχνότητα πτώσεων και συνοδών καταγμάτων.

Αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες , η έλλειψη βιταμίνης D έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο:

– σκλήρυνσης κατά πλάκας

– σακχαρώδη διαβήτη (τόσο τύπου 1 όσο και τύπου 2)

– διαφόρων μορφών καρκίνου (ειδικά του εντέρου)

– καρδιακής νόσου

– ψυχιατρικών νόσων

– αυτοάνοσων νοσημάτων

Πώς γίνεται η διάγνωση της έλλειψης βιταμίνης D;

Τα επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό μας μετρώνται με μια αιματολογική εξέταση που λέγεται 25-υδρόξυ βιταμίνη D ή 25 (OH) D3

• τιμές 25 (OH) D3>30 ng/ml θεωρούνται φυσιολογικές
• τιμές 25 (OH) D3 20-30 ng/ml θεωρούνται ενδεικτικές ανεπάρκειας της βιταμίνης D
• τιμές 25 (OH) D3<20 ng/ml θεωρούνται ενδεικτικές έλλειψης της βιταμίνης D

Η βαρύτητά της έλλειψης; εκτιμάται καλύτερα με τη σύγχρονη μέτρηση της Παραθορμόνης, του Ασβεστίου, του Φωσφόρου και της Αλκαλικής φωσφατάσης.

Ποιες καθημερινές συνήθειες πρέπει να αλλάξουμε ώστε να περιορίσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης έλλειψης βιταμίνης D;

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το 80% της απαραίτητης βιταμίνης D παράγεται στο δέρμα με την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.. Θα πρέπει λοιπόν να εξασφαλίσουμε καθημερινή, επαρκή έκθεση στον ήλιο, χωρίς τη χρήση αντηλιακού, γεγονός που για τους περισσότερους είναι ανέφικτο και για κάποιους ίσως και επικίνδυνο.

Δυστυχώς, η διατροφή και μόνο, ακόμα και αν είναι πλούσια σε βιταμίνη D δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες σε βιταμίνη D. Υπάρχει λοιπόν ισχυρή σύσταση για καθημερινή χορήγηση συμπληρώματος της βιταμίνης σε δόση προσαρμοσμένη στην ηλικία του κάθε ατόμου.

Tip: Ενημερωθείτε σχετικά με τον Προληπτικό Παιδιατρικό Έλεγχο.